قسمت اول: شرح شکل‌گیری دبیرخانه
سه‌شنبه هشتم سرطان ۱۴۰۰، آیین افتتاحیه دبیرخانه‌ی تدوین یادنامه مرجع فقید حضرت آیت‌العظمی محقق کابلی ره، با حضور و بیانات حضرت آیتالله العظمی فاضلی بهسودی دام‌ظله در دفتر مرکزی، برگزار شد. در این مراسم که با حضور ریاست دفتر مرکزی حضرت آیتالله عارفی، مسؤلان بخش‌های دفتر، مسولان دفاتر تحت اشراف مرجعیت در تهران، اصفهان و شیراز، و جمعی از فرهیختگان و اصحاب قلم دائر گردیده بود، ابتدا قاری بین المللی کشور جناب آقای محمدصادق رحیمی با قرائت آیاتی از کلام الله مجیدفضای جلسه را عطر قرآنی بخشید. سپس حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای حسن زاده در جایگاه قرار گرفت و گزارشی از دبیرخانه را ارائه نمود. آقای حسن زاده در باره‌ی جایگاه فقاهت و مرجعیت حضرت آیتالله العظمی محقق کابلی (ره) سخن گفت و ضرورت تدوین یادنامه برای مرجع فقید سعید (ره) یا کار برزمین مانده و دَین اداء نشد دانست. سپس از روند تشکیل دبیرخانه با هدایت مرجع عالیقدر و حضرت آیت الله الظعمی فاضلی بهسودی (دام‌ظله) و حمایت و همراهی بیت مرجع فقید (ره) و تشکیل ستاد تدوین یادنامه سخن به میان آورد. تبیین و تشریح بخش‌های یادنامه و دعوت از نویسندگان در جهت به سرانجام رساندن آن، از دیگر مسایل بود که آقای حسن زاده به آن اشاره کرد.
قسمت دوم: چرایی و چگونگی تدوین یادنامه‌ی حضرت آیتالله العظمی محقق کابلی را و بایستگی‌های آن.
صحبت‌های استاد محترم حجت الاسلام و المسلمین دکتر عبدالمجید ناصری داوودی، دومین‌بخش از آیین افتتاحیه دبیرخانه تدوین یادنامه حضرت آلله العظمی محقق کابلی رحمت‌الله علیه بود. آقای دکتر ناصری داوودی ضمن گرامیداشت حضرت آیتالله کابلی و تشکر از برگزاری جلسه افتتاحیه، در باره چرایی و چگونگی تدوین یادنامه سخن گفت. ایشان با اشاره به جایگاه و کارکردهای مرجعیت در جامعه افغانستان و خدمات ماندگار حضرت آیتالله العظمی محقق کابلی ره گفت: اگر عالمان دینی و مراجع معظم تقلید را مصداق حیث شریف: "العلماء ورثۀ الانبیاء" می دانیم، تجلیل از انبیاء الهی و ادامه‌دهندگان راه ایشان وظیفه جامعه دینی است. آقای دکتر ناصری داوودی گفت: تاریخ حوزه‌های علمیه افغانستان، آثار ماندگار دینی و تمدنی، تاریخ معاصر افغانستان، و مسأله تعلیم و تربیت، با غیبت عالمان دینی و شخصیت‌‌های برجسته‌ی مانند حضرت آیتالله العُظمی محقق کابلی ره، معنای محصلی ندارد؛ زیرا این موضوعات، فصل‌های برجسته و انفکاک‌ناپذیر تاریخ کشور است. وی گفت آیتالله محقق کابلی ره یکی از الگوهای عالی اخلاقی است و باید برای آن اهتمام نشان داده شود. ایا استاد حوزه و دانشگاه گفت: تدوین یادنامه، اگرچه یک امر بایسته و شایسته است، اما توجه داشته باشیم که به دور از گزافه‌گویی و افراط و تفریط باشد. کزافه‌گویی ارزش علمی را یک اثر را می‌کاهد و اعتبار آن را در نزد خوانندگان زیر سوال می‌برد. استاد ناصری گفت: شرط یک یادنامه معتبر، جامعیت و پوشش همه‌ی جوانب زندگی حضرت آیت الله العظمی محقق کابلی است.
دکتر ناصری داوودی تاکید کرد که در تدوین یک یادنامه سه موضوع مهم است: یکی شخصیت محوری، دوم کارنامه ایشان و سوم شناخت زمانه ایشان. تدوین یادنامه بدون در نظرداشت این سه نکته قابل تدوین نیست. وی گفت: باید چنین کار بزرگی و سترگی با محوریت حضرت آیتالله کابلی ره صورت بگیرد که برای آینده منبع برای مراجعه باشد. زیرا بهترین منبع برای تاریخ معاصر همین یادنامه‌ها است. و همین یادنامه‌ها مصداق همان روایت "رُبّ حامل فِقهِِ اِلی اَفقَه مِنه" است. لذا ممکن است برخی نکات در ظاهر ساده برسد، ولی به دلیل اینکه برای آینده ماندگار می‌ماند. می‌تواند یک منبع مطالعه برای آیندگان محسوب شود.
ایشان گفت: قهرمان یادنامه، حضرت آیتالله العظمی محقق کابلی است، اما در اطراف این قهرمان قصه، کسانی نیز وجود دارد که نباید مورد غفلت قرار گیرد، وگرنه از جامعیت برخوردار نخواهد بود. ایشان فرمود یکی از کسانی که در یادنامه آیتالله العظمی محقق کابلی ره باید مورد توجه و عنایت باشد، شهید وحدت ملی حجت الاسلا، عبدالعلی مزاری است.
آقای ناصری گفت: نتیجه تدوین یادنامه برای حضرت آیتالله العظمی کابلی ره این است که ایشان را از فراموشی نجات می‌دهد و برای همیشه به عنوان الگو برای جامعه زنده نگه می‌دارد. بدین ترتیب ما هم دین خویش را اداء کرده‌ایم.
قسمت سوم: رهنمودهای حضرت آیتالله العظمی فاضلی بهسودی دام‌ظله.
رهنمودها و بیاناتِ مهم حضرت آیتالله العظمی فاضلی بهسودی دام‌ظله، سومین بخش از آیین افتتاحیه‌ی دبیرخانه‌ی تدوین یادنامه‌ی حضرت آیتالله العظمی محقق کابلی(ره) بود. ایشان در ابتدا یاد شهدای کشو را گرامیداشت و بر روح بلند و ملکوتی حضرت آیتالله العظمی محقق کابلی سلام و درود فرستاد. مرجع عالیقدر از حضور و مشارکت فرهیختگان و اصحابِ‌قلم، در مراسم افتتاحیه یادنامه سپاس‌گزاری کرد. از حضور ریاست دفتر مرجعیت حضرت آیتالله عارفی حفظه‌الله که در عین کسالت در برنامه حضور رساندند، قدرشناسی کرد. حضرت آیتالله العظمی فاضلی بهسودی دام‌ظله گفت: با توجه به توضیحات جناب آقای حسن زاده مسؤل دبیرخانه و صحبت‌های کامل استاد ناصری، جای برای صحبت نمانده است، اما به دلیل اینکه جلسه، جلسه‌ی اهلِ قلم است، من نیز آیاتی از سوره علق را خدمت شما قرائت کردم. ایشان در توضیح و تکمیل صحبت‌های شان فرمودند: به اتفاقِ تمام مفسران، آیات اول سوره علق، نخستین آیاتی است که بر پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است. در این آیات مبارکه، سخن از قلم و خواندن و دانستن و تعلیم و تعلّم در میان است. ایشان فرمودند: خداوند در سوره قلم می‌فرماید: "قسم به قلم و آنچه قلم می‌نویسد" و این قسم نشان احترام به دانایی، علم و قلم است.
مرجع عالیقدر حضرت آیتالله العظمی فاضلی بهسودی دام‌ظله فرمودند: با اینکه علوم مختلف، هر کدام ارزش دارد، ولی از میان علوم مختلف، علم عقاید و علم اخلاق و علم فقه، اهمیت دو چندان دارد؛ زیرا همین علوم است که سعادت دنیوی و اخروی انسان را رقم می‌زند. ایشان فرمودند: به همین دلیل مرحوم آیتالله العظمی محقق کابلی (ره) از میان علومِ مختلف، علم فقه را انتخاب نمود و در این زمینه، خوش درخشید و در اثر تلاش و اخلاص و اتکاء به خداوند موفق شد به درجه اجتهاد و مرجعیت برسد.
حضرت آیتالله العظمی فاضلی بهسودی دام‌ظله فرمودند: اگر بخواهیم اهمیت جایگاه علمی حضرت آیتالله العظمی محقق کابلی را درک کنیم باید شرایط و روزگار اقامت ایشان در نجف را در نظر بگیریم. ایشان در نجف، در محضر اساتید مختلفی حضور بهم رساند و به مقام اجتهاد نایل شد و استاد الاساتید مرحوم آیتالله العظمی خویی (ره) در مورد ایشان تعبیر رکن الاسلام را به کار برد و در آن تقریظ مهم خودش نوشته است حضور حضرت آیتالله کابلی (ره) در درس‌های حضرت آیتالله خویی (ره) بر اساس تفهم و تحقیق و تعمق و تدقیق بوده است. چنانکه از این عبارت دانسته می‌شود مرحوم آیتالله خویی(ره)، حضورِ آیتالله کابلی(ره) را در درس، یک حضور عادی نمی‌داند و این نیاز به تحلیل و موشکافی دارد.
حضرت آیتالله العظمی فاضلی بهسودی (دام‌ظله) فرمودند: نگارش نُه جلد "تحریر العروه" کار ساده‌ای نبود ولی متاسفانه این کتاب ایشان در اثر شرایط ناگوار کشور، در کابل از بین رفت و در اختیار نسل‌های آینده قرار نگرفت.
ایشان فرمودند: در تفسیر مجمع‌البیان مرحوم طبرسی دارد که بیان دو نوع است: یکی زبان و بیان شفاهی و دیگری قلم و نگارش. مرحوم طبرسی می‌افزاید: بیان به مرور زمان مندرس و پوسیده می‌شود و از بین می‌رود، ولی نگارش برای همیشه ماندگار می‌ماند. به همین دلیل باید توجه داشته باشیم که در هنگام نگارش، از مرز اعتدال و انصاف خارج نشویم. حضرت آیت الله فاضلی بهسودی دام‌ظله فرمودند: هم کم‌کاری و کتمان حقیقت مصداق کذب و گناه کبییره است و هم برجسته‌سازی بیش از استحاق، لذا نویسندگان اهلِ قلم، ضمن اینکه خود، جایگاهِ والای دارند، خوب است که با رعایت جانب انصاف و اعتدال، مقام قلم را بزرگ نگهدارند. ایشان در پایان سخنان خویش یکبار دیگر از حضور فرهیختگان و نویسندگان و شرکت کنندگان در جلسه افتتاحیه یادنامه تشکر و سپاس گزاری کرد و توفیق همگان را از خداوند خواست.
سپاس‌گزاری و قدرشناسی از مهمانان، توسط حضرت آیتالله فیاض غزنوی پایان بخش این برنامه بود. ایشان ضمن بیان روایتی از امام معصوم علیههم السلام فرمودند عالمان دینی، مرزداران جامعه دینی است. وظیفه ایشان است که از کیان و مرزهای دینی و ایمانی جامعه دفاع نمایند. آیتالله فیاض غزنوی به نیابت از ریاست دفتر، بیت مرجع فقید ره، مسؤلان دفتر مرکزی، از کلیه مهمانان و فرهیختگان حاضر، به خصوص از حضور مسؤلین دفتر تهران، اصفهان و شیراز سپاس‌گزاری و قدرشناسی کرد.
این مراسم با دعای ایشان اختتام یافت.
مشروح بیانات حضرت آیتالله العظمی فاضلی دام‌ظله را از طریق پایگاه اطلاع‌رسانی و شبکه‌های اجتماعی مرجعیت دنبال کنید.
مدیریت فرهنگی دفتر حضرت آیتالله العظمی فاضلی بهسودی دام‌ظله.
