دستور نماز احتياط

مسأله 1260) كسى كه نماز احتياط بر او واجب است، بعد از سلام نماز بايد فوراً نيّت نماز احتياط كند و تكبير بگويد و حمد را بخواند و به ركوع رود و دو سجده نمايد. پس اگر يك ركعت نماز احتياط بر او واجب است، بعد از دو سجده تشهد بخواند و سلام دهد. اگر دو ركعت نماز احتياط بر او واجب است، بعد از دو سجده، يك ركعت ديگر مثل ركعت اول به‌جا آورد و بعد از تشهد سلام دهد.

مسأله 1261) نماز احتياط سوره و قنوت ندارد و بايد آن را آهسته بخواند، و نيت آن را به زبان نياورد، و احتياط واجب آن است كه بسم الله آن را هم آهسته بگويد.

مسأله 1262) اگر پيش از خواندن نماز احتياط بفهمد، نمازى كه خوانده درست بوده، لازم نيست نماز احتياط را بخواند و اگر در بين نماز احتياط بفهمد، لازم نيست آن را تمام نمايد.

مسأله 1263) اگر پيش از خواندن نماز احتياط بفهمد كه ركعت‌هاى نمازش كم بوده، چنانچه كارى كه نماز را باطل می‌کند انجام نداده، بايد آنچه را از نماز نخوانده بخواند و براى سلام بي‌جا دو سجدة سهو کند، و اگر كارى كه نماز را باطل می‌کند، انجام داده، مثلاً پشت به قبله كرده، بايد نماز را دوباره به‌جا آورد.

مسأله 1264) اگر بعد از نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش به مقدار نماز احتياط بوده، مثلاً در شك بين سه و چهار يك ركعت نماز احتياط بخواند بعد بفهمد نماز را سه ركعت خوانده، نمازش صحيح است.

مسأله 1265) اگر بعد از خواندن نماز احتياط بفهمد كسرى نماز كمتر از نماز احتياط بوده، مثلاً در شك بين دو و چهار، دو ركعت نماز احتياط بخواند بعد بفهمد نماز را سه ركعت خوانده بايد نماز را دوباره بخواند.

مسأله 1266) اگر بعد از خواندن نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش بيشتر از نماز احتياط بوده، مثلاً در شك بين سه و چهار، يك ركعت نماز احتياط بخواند، بعد بفهمد نماز را دو ركعت خوانده، چنانچه بعد از نماز احتياط كارى كه نماز را باطل می‌کند انجام داده، مثلاً پشت به قبله كرده بايد نماز را دوباره بخواند، و اگر كارى كه نماز را باطل می‌کند انجام نداده، نماز احتياط محسوب است، و يك ركعت كسرى نمازش را به‌جا آورد، و نمازش صحيح است و براى زيادى هر يك از سلام در اصل نماز، و نماز احتياط دو سجدة سهو به‌جا آورد و احتياط در اعاده اصل نماز ترك نشود.

مسأله 1267) اگر بين دو و سه و چهار شك كند، و بعد از خواندن دو ركعت نماز احتياط ايستاده، يادش بيايد كه نماز را دو ركعت خوانده، لازم نيست دو ركعت نماز احتياط نشسته را بخواند.

مسأله 1268) اگر بين سه و چهار شك كند و موقعى كه يك ركعت نماز احتياط ايستاده را مى‌خواند يادش بيايد كه نماز را سه ركعت خوانده بايد نماز احتياط را تمام كند، و نمازش صحيح است، و براى سلام زيادى سجدة سهو کند، و اگر موقعى كه دو ركعت نماز احتياط نشسته مى‌خواند يادش بيايد، پس اگر قبل از ركوع اول يادش بيايد، بايستد و نماز را مطابق كسرى كه دارد تمام نمايد، و اگر بعد از ركوع يادش بيايد نمازش باطل است.

مسأله 1269) اگر بين دو و سه و چهار شك كند و موقعى كه دو ركعت نماز احتياط ايستاده را مى‌خواند، پيش از ركوع دوم يادش بيايد كه نماز را سه ركعت خوانده، بايد بنشيند و نماز احتياط را يك ركعتى تمام كند، و براى سلام زيادى سجدة سهو به‌جا آورد، و اگر بين سه و چهار شك كند و موقعى كه دو ركعت نماز احتياط نشسته يا يك ركعت ايستاده مى‌خواند يادش بيايد كه نماز را سه ركعت خوانده احتياط واجب آن است كه نماز احتياط را يك ركعت ايستاده تمام كند و نماز را دوباره بخواند و دو سجدة سهو جهت سلام بي‌جا انجام دهد.

مسأله 1270) اگر در بين نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش بيشتر يا كمتر از نماز احتياط بوده، چنانچه نتواند نماز احتياط را مطابق كسرى نمازش تمام كند، بايد آن را رها كند، در اين صورت اگر ممكن باشد كسرى نماز را به‌جا آورد و اگر ممكن نباشد، نماز را دوباره بخواند، مثلاً در شك بين سه و چهار اگر موقعى كه دو ركعت نماز احتياط نشسته را مى‌خواند، يادش بيايد كه نماز را دو ركعت خوانده، چون نمی‌تواند دو ركعت نشسته را به جاى دو ركعت ايستاده حساب كند، بايد نماز احتياط نشسته را رها كند، پس اگر قبل از ركوع اول نماز احتياط يادش آمده بود بايد كسرى نمازش را بخواند و اگر بعد از آن بوده بايد نماز را دوباره به‌جا آورد.

مسأله 1271) اگر شك كند نماز احتياطى را كه بر او واجب بوده به‌جا آورده يا نه، چنانچه وقت نماز گذشته به شك خود اعتناء نكند، و اگر وقت دارد در صورتى كه بين شك و نماز زياد طول نكشيده و كارى هم مثل رو گرداندن از قبله كه نماز را باطل می‌کند انجام نداده، بايد نماز احتياط را بخواند، و اگر كارى كه نماز را باطل می‌کند به‌جا آورده، يا بين نماز و شك او زياد طول كشيده بنا بر احتياط واجب بايد نماز را دوباره بخواند.

مسأله 1272) اگر در نماز احتياط، ركنى را زياد كند، يا مثلاً به جاى يك ركعت دو ركعت بخواند، نماز احتياط باطل می‌شود، و بايد دوباره اصل نماز را بخواند.

مسأله 1273) موقعى كه مشغول نماز احتياط است اگر در يكى از كارهاى آن شك كند، چنانچه محل آن نگذشته، بايد به‌جا آورد، و اگر محلش گذشته، بايد به شك خود اعتنا نكند، مثلاً اگر شك كند كه حمد خوانده يا نه، چنانچه به ركوع نرفته بايد بخواند، و اگر به ركوع رفته بايد به شك خود اعتنا نكند.

مسأله 1274) اگر در شمارة ركعت‌هاى نماز احتياط شك كند، چنانچه طرف بيشتر شك نماز را باطل می‌کند، بايد بنا را بر كمتر بگذارد، و اگر طرف بيشتر شك نماز را باطل نمی‌کند، بايد بنا را بر بيشتر بگذارد، مثلاً موقعى كه مشغول خواندن دو ركعت نماز احتياط است اگر شك كند كه دو ركعت خوانده يا سه ركعت، چون طرف بيشتر شك نماز را باطل می‌کند، بايد بنا بگذارد كه دو ركعت خوانده، و اگر شك كند كه يك ركعت خوانده يا دو ركعت، چون طرف بيشتر شك نماز را باطل نمی‌کند بايد بنا بگذارد كه دو ركعت خوانده است.

مسأله 1275) اگر در نماز احتياط چيزى كه ركن نيست، سهواً كم يا زياد شود، سجدة سهو را احتياطاً به‌جا آورد.

مسأله 1276) اگر بعد از سلام نماز احتياط شك كند كه يكى از اجزاء يا شرایط آن را، به‌جا آورده يا نه، به شك خود اعتنا نكند.

مسأله 1277) اگر در نماز احتياط، تشهد يا يك سجده را فراموش كند و در جاى خود تداركش ممكن نباشد، احتياط واجب آن است كه بعد از سلام نماز همان فراموش شده را قضا نمايد و دو سجدة سهو احتياطاً انجام دهد.

مسأله 1278) اگر نماز احتياط و قضاى يك سجده يا قضاى يك تشهّد يا دو سجدة سهو بر او واجب شود، بايد اول نماز احتياط را به‌جا آورد.

مسأله 1279) حكم گمان در نماز نسبت به ركعات مثل حكم يقين است، مثلاً اگر نداند كه يك ركعت خوانده يا دو ركعت و گمان داشته باشد كه دو ركعت خوانده، بنا مى‌گذارد كه دو ركعت خوانده است. اگر در نماز چهار ركعتى گمان دارد كه چهار ركعت خوانده، نبايد نماز احتياط بخواند. امّا نسبت به افعال، گمان حكم شك را دارد، پس اگر گمان دارد، ركوع كرده در صورتى كه داخل سجده نشده است، بايد آن را به‌جا آورد و اگر گمان دارد حمد را نخوانده، چنانچه در سوره داخل شده باشد اعتنا به گمان نکند و نمازش صحيح است.

مسأله 1280) حكم شك و سهو و گمان در نمازهاى واجب يوميّه و نمازهاى واجب ديگر فرق ندارد، مثلاً اگر در نماز آيات شك كند كه يك ركعت خوانده يا دو ركعت، چون شك او در نماز دو ركعتى است، نمازش باطل می‌شود. اگر گمان داشته باشد كه دو ركعت است يا يك ركعت بر طبق گمان خود نماز را تمام مى‌نمايد.