كسانى كه از تصرف در مال خود ممنوعند

مسأله 2399) بچه‌اى كه بالغ نشده شرعاً نمی‌تواند در مال خود تصرف كند و نشانة بالغ شدن يكى از سه چيز است:

اول: رویيدن موى درشت در زير شكم (عانه) در پسران؛

دوم: بيرون آمدن منى برای پسر و دختر؛

سوم: تمام شدن پانزده سال قمرى در پسران، و تمام شدن نه سال قمرى و یا حیض در دختران.

مسأله 2400) رویيدن موى درشت در صورت و پشت لب و در سينه و زير بغل و درشت شدن صدا و مانند اينها نشانة بالغ شدن نيست، مگر انسان به واسطة اينها به بالغ شدن يقين كند.

مسأله 2401) ديوانه و مفلس، يعنى كسى كه از جهت مطالبه طلب‌كاران از طرف حاكم شرع از تصرف در مال خود ممنوع است، و سفيه، يعنى كسى كه مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف می‌کند، نمى توانند در مال خود تصرف نمايند.

مسأله 2402) كسى كه گاهى عاقل و گاهى ديوانه است، تصرفى كه در موقع ديوانگى در مال خود می‌کند صحيح نيست.

مسأله 2403) انسان می‌تواند در مرضى كه به آن مرض از دنيا مى‌رود، هر قدر از مال خود را به مصرف خود و عيال و مهمان و كارهایى كه اسراف شمرده نمی‌شود برساند. اظهر اين است كه اگر مال خود را به كسى ببخشد يا ارزان‌تر از قيمت بفروشد، اگرچه بيشتر از ثلث باشد و ورثه هم اجازه ننمايند تصرف او صحيح است.