سجدة سهو

سجدة سهو

مسأله 1281) براى پنج چيز بعد از سلام نماز، انسان بايد دو سجدة سهو به دستورى كه بعداً گفته می‌شود به‌جا آورد:

اول: آن‌که در بين نماز سهواً حرف بزند؛

دوم: جایی كه نبايد سلام نماز را بدهد، مثلاً در ركعت اول سهواً سلام بدهد؛

سوم: آن‌که تشهّد را فراموش كند؛

چهارم: آن‌که در نماز چهار ركعتى بعد از تمامى ذكر سجدة دوم، شك كند كه چهار ركعت خوانده يا پنج ركعت؛

پنجم: آن‌که يك سجده را فراموش كند يا این‌که در جايى كه بايد بايستد نايستد مثلاً موقع خواندن حمد و سوره اشتباهاً بنشيند، و در موقعى كه بايد بنشيند مثلاً موقع تشهد اشتباهاً بايستد، در اين سه صورت، بنا بر احتياط واجب بايد دو سجدة سهو به‌جا آورد، بلكه براى هر چيزى كه در نماز اشتباهاً كم يا زياد كند احتياط مستحب آن است كه دو سجدة سهو به‌جا آورد، و احكام اين چند صورت در مسائل آينده گفته می‌شود.

مسأله 1282) اگر انسان اشتباهاً يا به خيال اين كه نمازش تمام شده حرف بزند، بايد دو سجدة سهو به‌جا آورد.

مسأله 1283) براى صدایی كه از آه كشيدن و سرفه كردن پيدا می‌شود سجدة سهو واجب نيست، ولى مثلاً آخ يا آه بگويد بايد سجدة سهو نمايد.

مسأله 1284) اگر چيزى را كه سهواً غلط خوانده، دو باره به طور صحيح بخواند، براى دوباره خواندن آن سجدة سهو واجب نيست.

مسأله 1285) اگر در نماز سهواً مدّتى حرف بزند و تمام آنها عرفاً يك مرتبه حساب شود، دو سجدة سهو بعد از سلام نماز كافيست.

مسأله 1286) اگر سهواً تسبيحات اربعه را نگويد، احتياط مستحب آن است كه بعد از نماز دو سجدة سهو به‌جا آورد.

مسأله 1287) اگر در جایى كه نبايد سلام نماز را بگويد سهواً بگويد (السلام علينا وعلى عباد الله الصالحين) يا بگويد (السلام عليكم) اگرچه (ورحمة الله وبركاته) را نگفته باشد بايد دو سجدة سهو بنمايد. ولى اگر اشتباهاً بگويد (اَلسَّلامُ عَلَيْكَ اَيُّهَا النَّبِىُّ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكاتُهُ) مستحب آن است كه دو سجدة سهو به‌جا آورد.

مسأله 1288) اگر در جایى كه نبايد سلام دهد اشتباهاً هر سه سلام را بگويد دو سجدة سهو كافيست.

مسأله 1289) اگر يك سجده يا تشهد را فراموش كند، و پيش از ركوع ركعت بعد يادش بيايد، بايد برگردد و به‌جا آورد، و بعد از نماز بنا بر احتياط واجب براى ايستادن بي‌جا دو سجدة سهو بنمايد.

مسأله 1290) اگر در ركوع يا بعد از آن يادش بيايد كه يك سجده يا تشهد را از ركعت پيش فراموش كرده، بايد بعد از سلام نماز بنا بر احتياط سجده و تشهد را قضا نمايد، و بعد از آن دو سجدة سهو نيز به‌جا آورد.

مسأله 1291) اگر سجدة سهو را بعد از سلام نماز عمداً به‌جا نياورد، معصيّت كرده و واجب است هرچه زودتر آن را انجام دهد، چنانچه سهواً به‌جا نياورده، هر وقت يادش آمد بنا بر احتياط بايد فوراً انجام دهد، و لازم نيست نماز را دوباره بخواند.

مسأله 1292) اگر شك دارد مثلاً دو سجدة سهو بر او واجب شده يا نه، لازم نيست به‌جا آورد.

مسأله 1293) كسى كه شك دارد مثلاً دو سجدة سهو بر او واجب شده يا چهار تا، اگر دو سجده کند كافيست.

مسأله 1294) اگر بداند يكى از دو سجدة سهو را به‌جا نياورده، و تدارك ممكن نباشد بايد دو سجدة سهو به‌جا آورد، و اگر بداند سهواً سه سجده كرده، احتياط واجب آن است كه دوباره دو سجدة سهو به‌جا آورد.

دستور سجدة سهو

مسأله 1295) دستور سجدة سهو اين است كه بعد از سلام نماز فوراً نيّت سجدة سهو كند و پيشانى را بر چيزى كه سجده بر آن صحيح است بگذارد و احوط اين است كه بگويد: (بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ اَيُّهَا النَّبِىُّ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكاتُهُ) بعد بايد بنشيند و دوباره به سجده رود و ذكرى را كه گفته شد بگويد و بنشيند و بعد از تشهد بگويد: (السلام عليكم) و اولى اين است (ورحمة الله وبركاته) را اضافه كند.

قضاى سجده و تشهّد فراموش شده

مسأله 1296) سجده و تشهّدى را كه انسان فراموش كرده و بعد از نماز، قضاى آن را به‌جا مى‌آورد، بايد تمام شرايط نماز مانند پاك بودن بدن و لباس و رو به قبله بودن و شرط‌هاى ديگر را داشته باشد.

مسأله 1297) اگر سجده را چند دفعه فراموش كند، مثلاً يك سجده از ركعت اول، و يك سجده از ركعت دوم فراموش نمايد، بايد بعد از نماز، قضاى هر دو را با سجده‌هاى سهوى كه احتياطاً براى آنها لازم است به‌جا آورد.

مسأله 1298) اگر يك سجده و تشهّد را فراموش كند، بنا براحتیاط ترتیب را رعایت کند، اگر نداند کدام یک را اول فراموش کرده، اول سجده بعد تشهد، بار دیگریک سجده به‌جا آورد.

مسأله 1299) اگر دو سجده را از دو ركعت فراموش نمايد لازم نيست هنگام قضا مراعات ترتيب نمايد.

مسأله 1300) اگر بين سلام نماز و قضاى سجده يا تشهد كارى كند كه اگر عمداً يا سهواً در نماز اتفاق بيفتد نماز باطل می‌شود، مثلاً پشت به قبله نمايد، احتياط واجب آن است كه بعد از قضاى سجده و تشهّد دوباره نماز را بخواند.

مسأله 1301) اگر بعد از سلام نماز يادش بيايد كه يك سجده يا تشهّد را از ركعت آخر فراموش كرده، بايد برگشته و نماز را تمام نموده دو سجدة سهو براى سلام بى‌جا به‌جا آورد.

مسأله 1302) اگر بين سلام نماز و قضاى سجده يا تشهد كارى كند كه براى آن سجدة سهو واجب می‌شود مثل آن‌که سهواً حرف بزند، بنا بر احتياط واجب سجده يا تشهد را قضا كند، و غير از سجدة سهوى كه براى قضاى سجده يا تشهّد مى‌کند دو سجدة سهو ديگر بنمايد.

مسأله 1303) اگر نداند كه در نماز سجده را فراموش كرده يا تشهّد را بايد سجده را قضا نمايد و دو سجدة سهو به‌جا آورد و احتياط مستحب آن است که تشهّد را نيز قضا نمايد.

مسأله 1304) اگر شك دارد كه سجده يا تشهّد را فراموش كرده يا نه، واجب نيست قضا يا سجدة سهو نمايد.

مسأله 1305) اگر بداند سجده يا تشهد را فراموش كرده، و شك كند كه پيش از ركوع ركعت بعد به‌جا آورده يا نه، احتياط واجب آن است كه آن را قضا نمايد.

مسأله 1306) كسى كه بايد سجده يا تشهّد را قضا نمايد، اگر براى كار ديگر هم سجدة سهو بر او واجب شود، بايد بعد از نماز سجده يا تشهّد را قضا نمايد، بعد سجدة سهو را به‌جا آورد.

مسأله 1307) اگر شك دارد كه بعد از نماز، قضاى سجده يا تشهّد فراموش شده را به‌جا آورده يا نه، چنانچه وقت نماز نگذشته بايد سجده يا تشهّد را قضا نمايد، و اگر وقت نماز گذشته، قضاى آن احوط است.