نماز جماعت
مسأله 1444) مستحب است نمازهاى واجب خصوصاً نمازهاى يوميه را با جماعت بخوانند و در نماز صبح و مغرب و عشاء، خصوصاً براى همساية مسجد و كسى كه صداى اذان مسجد را مى‌شنود بيشتر سفارش شده است.
مسأله 1445) در روايات معتبره وارد شده است كه نماز جماعت بيست و پنج درجه افضل از نماز فرادى است. در روايت ديگر وارد شده است كه اگر يك نفر به امام جماعت اقتدا كند، هر ركعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز را دارد. اگر دو نفر اقتدا كنند، هر ركعتى ثواب ششصد نماز را دارد و هرچه بيشتر شوند ثواب نمازشان بيشتر می‌شود تا به ده نفر برسد. عدة آنان كه از ده گذشت اگر تمام آسمانها كاغذ و درياها مركّب و درخت‌ها قلم و جن و انس و ملائكه نويسنده شوند، نمى‌توانند ثواب يك ركعت آن را بنويسند.
مسأله 1446) حاضر نشدن به نماز جماعت از روى بى‌اعتنایى جايز نيست و سزاوار نيست كه انسان بدون عذر نماز جماعت را ترك كند.
مسأله 1447) مستحب است انسان صبر كند كه نماز را با جماعت بخواند و نماز جماعت از نماز اول وقت كه فرادى، يعنى تنها خوانده شود بهتر است، ولى نماز فرادى در وقت فضيلت افضل از نماز جماعت در غير وقت فضيلت است و نيز نماز جماعتى را كه مختصر بخوانند از نماز فرادى كه آن را طول بدهند بهتر می‌باشد.
مسأله 1448) وقتى كه جماعت بر پا می‌شود مستحب است كسى كه نمازش را فرادى خوانده دوباره با جماعت بخواند، اگر بعد بفهمد كه نماز اولش باطل بوده، نماز دوم او كافيست.
مسأله 1449) اگر امام يا مأموم بخواهد نمازی را كه با جماعت خوانده، دوباره با جماعت بخواند، چنانچه احتمال فساد آن نماز را ندهد اشكال دارد، مگر این‌که به عنوان امامت اعاده نمايد، به شرطى كه در مأمومين كسى باشد كه نماز واجب را نخوانده باشد، ولى اگر رجاءً جماعت را تكرار كند مانعى ندارد.
مسأله 1450) كسى كه در نماز، به حدى وسواس دارد كه موجب بطلان نمازش می‌شود و فقط در صورتى كه نماز را با جماعت بخواند، از وسواس راحت می‌شود، بايد نماز را با جماعت بخواند.
مسأله 1451) اگر پدر يا مادر به فرزند خود امر كند كه نماز را با جماعت بخواند، در صورتى كه ترك آن موجب عقوقش شود، نماز جماعت بر او واجب می‌شود، و در غير اين صورت هم احتیاطا اطاعت کند.
مسأله 1452) نماز مستحب را نمی‌شود با جماعت خواند، مگر نماز استسقاء كه براى آمدن باران مى‌خوانند و نمازى كه واجب بوده و به جهتى مستحب شده است، مانند نماز عيد فطر و قربان كه در زمان امام j واجب بوده و به واسطه غایب شدن ايشان مستحب می‌باشد.
مسأله 1453) موقعى كه امام جماعت نماز يوميه مى‌خواند، هر كدام از نمازهاى يوميه را می‌شود به او اقتدا كرد.
مسأله 1454) اگر امام جماعت قضاى نماز يوميه خود يا كسى ديگر را كه فوت آن يقينى باشد مى‌خواند، می‌شود به او اقتدا كرد، ولى اگر نماز خود يا كسى ديگر را احتياطاً قضا می‌کند اقتدا به او جایز نيست.
مسأله 1455) اگر انسان نداند نمازى را كه امام مى‌خواند نماز واجب يوميه است يا نماز مستحب، نمی‌تواند به او اقتدا كند.
مسأله 1456) در صحت جماعت شرط است كه بين امام و مأموم و همچنين بين مأموم و مأموم ديگر كه واسطه بين مأموم و امام است حایلى نباشد و مراد از حایل چيزى است كه مانع از ديدن شود مانند پرده يا ديوار و امثال اينها. پس اگر در تمام احوال نماز يا بعضى آن، بين امام و مأموم يا بين مأموم و مأموم ديگر كه واسطة اتصال است، چنين حایلى باشد، جماعت باطل خواهد شد، و زن از اين حكم مستثنى است چنانکه خواهد آمد.
مسأله 1457) اگر به واسطة درازى صف اول، كسانى كه دو طرف صف ايستاده‌اند، امام را نبينند مى‌توانند اقتدا كنند و نيز اگر به واسطه درازى يكى از صفهاى ديگر كسانى كه دو طرف آن ايستاده‌اند، صف جلوى خود را نبينند مى‌توانند اقتدا نمايند.
مسأله 1458) اگر صفهاى جماعت تا در مسجد برسد، كسى كه مقابل در، پشت صف ايستاده نمازش صحيح است، و نيز نماز كسانى كه پشت سر او اقتدا مى‌كنند صحيح می‌باشد، بلكه نماز كسانى كه در دو طرف ايستاده‌اند و از جهت مأموم ديگر اتصال به جماعت دارند نيز صحيح است.
مسأله 1459) كسى كه پشت ستون ايستاده، اگر از طرف راست يا چپ به واسطه مأموم ديگر به امام متصل نباشد، نمی‌تواند اقتدا كند.
مسأله 1460) جاى ايستادن امام بايد از جاى مأموم به اندازه يك وجب متعارف بلندتر نباشد، اگر كمتر از يك وجب باشد اشكال ندارد. همچنین اگر زمين سراشيبی داشته باشد و امام در طرفى كه بلندتر است بايستد، در صورتى كه سراشيبى آن زياد نباشد و طورى باشد كه به آن زمين مسطّح بگويند مانعى ندارد.
مسأله 1461) اگر جاى مأموم بلندتر از جاى امام باشد اشكال ندارد، ولى اگر به قدرى بلندتر باشد كه نگويند اجتماع كرده‌اند، جماعت صحيح نيست.
مسأله 1462) اگر بين كسانى كه در يك صف ايستاده‌اند يك نفر كه نمازش باطل است فاصله شود، مى‌توانند اقتدا كنند، اما اگر چند نفر كه نمازشان باطل است فاصله شوند يا از جهت ديگر فاصله زيادى باشد نمى‌توانند اقتداء كنند.
مسأله 1463) بعد از تكبير امام اگر صف جلو آماده نماز و تكبير گفتن آنان نزديك باشد، كسى كه در صف بعد ايستاده، می‌تواند تكبير بگويد، ولى احتياط مستحب آن است كه صبر كند تا تكبير صف جلو تمام شود.
مسأله 1464) اگر بداند نماز يك صف از صفهاى جلو باطل است، در صفهاى بعدى نمی‌تواند اقتدا كند، ولى اگر نداند نماز آنان صحيح است يا نه، می‌تواند اقتدا نمايد.
مسأله 1465) هرگاه بداند نماز امام باطل است، مثلاً بداند امام وضو ندارد اگرچه خود امام ملتفت نباشد، نمی‌تواند به او اقتدا كند.
مسأله 1466) اگر مأموم بعد از نماز بفهمد، امام عادل نبوده، يا كافر بوده، يا به جهتى نمازش باطل بوده، مثلاً بى‌وضو نماز خوانده، نمازش صحيح است، در صورتى كه کاری مثل زياد كردن ركوع از كارهایى كه نماز فرادى را ولو سهواً باطل می‌کند، انجام نداده باشد.
مسأله 1467) اگر در بين نماز شك كند كه اقتدا كرده يا نه، اگر بنايش بر جماعت خواندن بوده و احتمال دهد كه از روى فراموشى نيّت جماعت نكرده است، چنانچه در حالى باشد كه وظيفه مأموم است مثلاً به حمد و سورة امام گوش می‌دهد، بايد نماز را به جماعت تمام كند، و اگر مشغول كارى باشد كه هم وظيفة امام و هم وظيفة مأموم است، مثلاً در ركوع يا سجده باشد، بايد نماز را به نيّت فرادى تمام نمايد.
مسأله 1468) اگر مأموم در بين نماز بخواهد قصد انفراد نمايد، در صورتى كه عذر نداشته باشد اشكال دارد، و اگر از اول نماز قصد داشته است مورد اشكال بيشتر است، احتياط واجب آن است كه در اول اقتدا قصد انفراد را در وسط نداشته باشد، و اگر در اول قصد انفراد نداشته باشد بايد در وسط بدون عذر قصد فرادى نكند.
مسأله 1469) اگر مأموم بعد از حمد و سوره امام، نيّت فرادى كند، بنا بر احتياط واجب بايد تمام حمد و سوره را بخواند، و اگر پيش از تمام شدن حمد و سوره نيّت فرادى نمايد، نيز لازم است تمام حمد و سوره را بخواند.
مسأله 1470) اگر در بين نماز جماعت نيت فرادى نمايد، نمی‌تواند دوباره نيت جماعت كند، بلكه اگر مردد شود كه نيّت فرادى كند يا نه، و بعد تصميم بگيرد كه نماز را با جماعت تمام كند، صحت جماعتش محل اشكال است.
مسأله 1471) اگر شك كند كه در بين نماز نيّت فرادى كرده يا نه، بايد بنا بگذارد كه نيّت فرادى نكرده است.
مسأله 1472) اگر موقعى كه امام در ركوع است اقتدا كند و به ركوع امام برسد، اگرچه ذكر امام تمام شده باشد، نمازش صحيح است و يك ركعت حساب می‌شود. اما اگر به مقدار ركوع خم شود و به ركوع نرسد نمازش باطل است.
مسأله 1473) اگر موقعى كه امام در ركوع است اقتدا كند و به مقدار ركوع خم شود و شك كند كه به ركوع امام رسيده يا نه، نمازش باطل است.
مسأله 1474) اگر موقعى كه امام در ركوع است اقتدا كند و پيش از آن‌که به اندازة ركوع خم شود، امام سر از ركوع بردارد، بنا بر احتياط واجب بايد قصد فرادى کند.
مسأله 1475) اگر اول نماز يا بين حمد و سوره اقتدا كند و اتفاقاً پيش از آن‌که به ركوع رود، امام سر از ركوع بردارد نماز او صحيح است.
مسأله 1476) اگر موقعى برسد كه امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است، چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد، بايد بعد از نيّت و گفتن تكبيرة الاحرام بنشيند و تشهد را با امام بخواند، ولى سلام را نگويد و صبر كند تا امام سلام نماز را بدهد، بعد بايستد بدون آن‌که دوباره نيّت كند و تكبير بگويد، حمد و سوره را بخواند، و آن را ركعت اول نماز خود حساب كند.
مسأله 1477) مأموم نبايد جلوتر از امام بايستد و بنا بر احتياط واجب اگر مأموم يك مرد باشد قدرى عقب‌تر در طرف راست امام بايستد، و اگر متعدد باشند پشت سر امام بايستند، و در صورت اول اگر قد او بلندتر از امام است، بنا بر احتياط واجب بايد طورى بايستد كه در ركوع و سجود جلوتر از امام نباشد.
مسأله 1478) اگر امام مرد و مأموم زن باشد، چنانچه بين آن زن و امام يا بين آن زن و مأموم ديگرى كه مرد است و زن به واسطه او به امام متصل شده است پرده و مانند آن باشد اشكال ندارد.
مسأله 1479) اگر بعد از شروع به نماز بين مأموم و امام، يا بين مأموم و كسى كه مأموم به واسطة او متصل به امام است، پرده يا چيز ديگر حایل شود، جماعت باطل می‌شود، و لازم است مأموم به وظيفة منفرد عمل نمايد.
مسأله 1480) احتياط واجب آن است كه بين جاى سجدة مأموم و جاى ايستادن امام به اندازه يك متر فاصله نباشد، همچنين است اگر انسان به واسطه مأمومى كه جلوى او ايستاده به امام متصل باشد، و احتياط مستحب آن است كه جاى سجدة مأموم با جاى كسى كه جلو او ايستاده، هيچ فاصله نداشته باشد.
مسأله 1481) اگر مأموم به واسطة كسى كه طرف راست يا چپ او اقتداء كرده به امام متصل باشد، و از جلو به امام متصل نباشد، بنا بر احتياط واجب بايد با كسى كه در طرف راست يا چپ او اقتدا كرده، يك متر فاصله نداشته باشد.
مسأله 1482) اگر در نماز بين مأموم و امام، يا بين مأموم و كسى كه مأموم به واسطه او به امام متصل است يك متر فاصله پيدا شود، بايد قصد انفراد كند و نمازش صحيح است.
مسأله 1483) اگر نماز همة كسانى كه در صف جلو هستند تمام شود، چنانچه فوراً براى نماز ديگرى به امام اقتدا كنند، جماعت صف بعد محل اشكال است. احتياط واجب آن است كه اگر فاصله بين صف دوم و امام مقدار يك متر باشد قصد فرادى نمايند.
مسأله 1484) اگر در ركعت دوم اقتدا كند، لازم نيست حمد و سوره بخواند ولى قنوت و تشهد را با امام مى‌خواند، و احتياط آن است كه موقع خواندن تشهد انگشتان دست و سينه پا را به زمين بگذارد و زانوها را بلند كند و بايد بعد از تشهد امام برخيزد و حمد و سوره را بخواند، و اگر براى سوره وقت ندارد، حمد را تمام كند و در ركوع خود را به امام برساند، و اگر در ركوع به امام نرسد، بنا بر احتياط واجب قصد انفراد نمايد.
مسأله 1485) اگر مأموم موقعى كه امام در ركعت دوم نماز چهار ركعتى است اقتدا كند، بايد در ركعت دوم نمازش كه ركعت سوم امام است بعد از دو سجده بنشيند، و تشهد را به مقدار واجب بخواند و برخيزد، چنانچه براى گفتن سه مرتبه تسبيحات وقت ندارد، بايد يك مرتبه بگويد و در ركوع خود را به امام برساند.
مسأله 1486) اگر امام در ركعت سوم يا چهارم باشد و مأموم بداند كه اگر اقتدا كند و حمد را بخواند به ركوع امام نمی‌رسد، بنا بر احتياط واجب بايد صبر كند تا امام به ركوع رود، بعد اقتدا نمايد.
مسأله 1487) اگر در حال قيام ركعت سوم يا چهارم امام اقتدا كند، بايد حمد و سوره را بخواند، و اگر براى سوره وقت ندارد، بايد حمد را تمام كند و در ركوع خود را به امام برساند، اگر در ركوع به امام نرسد بنا بر احتياط واجب قصد انفراد كند.
مسأله 1488) كسى كه می‌داند اگر سوره يا قنوت را تمام كند به ركوع امام نمی‌رسد، چنانچه عمداً سوره و قنوت را بخواند و به ركوع نرسد، اظهر اين است كه نمازش صحيح است و بايد به وظيفه منفرد عمل نمايد.
مسأله 1489) كسى كه اطمينان دارد كه اگر سوره را شروع كند، يا تمام نمايد به ركوع امام می‌رسد، در صورتى كه زياد طول نكشد بهتر آن است كه سوره را شروع كند يا اگر شروع كرده تمام نمايد و اگر زياد طول بكشد احتياط واجب آن است كه شروع نكند، و چنانچه شروع كرده تمام نکند.
مسأله 1490) كسى كه يقين دارد اگر سوره را بخواند به ركوع می‌رسد، چنانچه سوره را بخواند و به ركوع امام نرسد جماعتش صحيح است.
مسأله 1491) اگر امام ايستاده باشد و مأموم نداند كه در كدام ركعت است می‌تواند اقتدا كند، ولى بايد حمد و سوره را به قصد قربت بخواند اگرچه بعد بفهمد كه امام در ركعت اول و يا دوم بوده.
مسأله 1492) اگر به خيال این‌که امام در ركعت اول يا دوم است، حمد و سوره نخوانده و بعد از ركوع بفهمد كه در ركعت سوم يا چهارم بوده نمازش صحيح است ولى اگر پيش از ركوع بفهمد، بايد حمد و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد فقط حمد را بخواند و در ركوع خود را به امام برساند، و اگر نمی‌رسد بنا بر احتياط واجب قصد انفراد نمايد.
مسأله 1493) اگر به خيال این‌که امام در ركعت سوم يا چهارم است حمد و سوره بخواند و پيش از ركوع يا بعد از آن بفهمد كه در ركعت اول يا دوم بوده نمازش صحيح است، و اگر در بين حمد و سوره بفهمد، لازم نيست آنها را تمام كند.
مسأله 1494) اگر موقعى كه مشغول نماز مستحبّى است جماعت برپا شود، چنانچه اطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت می‌رسد، مستحب است نماز را رها كند و مشغول نماز جماعت شود بلكه اگر اطمينان نداشته باشد كه به ركعت اول برسد مستحب است به همين دستور رفتار نمايد.
مسأله 1495) اگر موقعى كه مشغول نماز سه ركعتى يا چهار ركعتى است جماعت برپا شود، چنانچه به ركوع ركعت سوم نرفته و اطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت می‌رسد مستحب است به نيّت نماز مستحبى نماز را دو ركعتى تمام كند و خود را به جماعت برساند.
مسأله 1496) اگر نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهد يا سلام اول باشد لازم نيست نيّت فرادى كند.
مسأله 1497) كسى كه يك ركعت از امام عقب مانده، احتياط آن است كه وقتى امام تشهد ركعت آخر را مى‌خواند، انگشتان دست و سينه پا را به زمين بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر كند تا امام سلام نماز را بگويد و بعد برخيزد، و اگر در همانجا بخواهد قصد انفراد نمايد بدون عذر خالى از اشكال نيست ولى چنانچه از اول قصد انفراد داشته نيز محل اشكال است.
ثبت دیدگاه