مكان نمازگزار

مكان نمازگزار هفت شرط دارد:

(شرط اول)

آن‌که مباح باشد.

مسأله 912) كسى كه در ملك غصبى نماز مى‌خواند اگرچه روى فرش و تخت و مانند اينها باشد، در صورتى كه مواضع سجودش غصبى باشد، نمازش باطل است. همچنين است حال در مسائل آينده، ولى نماز خواندن در زير سقف غصبى و خيمه غصبى مانعى ندارد.

مسأله 913) نماز خواندن در ملكى كه منفعت آن مال ديگرى است بدون اجازة كسى كه منفعت ملك، مال او می‌باشد باطل است، مثلاً در خانة اجاره‌اى اگر صاحب خانه يا ديگرى بدون اجازة كسى كه آن خانه را اجاره كرده نماز بخواند، نمازش باطل است. اگر ميّت وصيت كرده باشد كه ثلث مال او را به مصرفى برسانند، در صورتى كه عمل به وصيت نشده باشد نمی‌شود در ملك او نماز خواند.

مسأله 914) كسى كه در مسجد نشسته، اگر ديگرى جاى او را غصب كند و در آنجا نماز بخواند نمازش صحیح ولی گناه کار است. همچنين است حكم در مشاهد مشرفه.

مسأله 915) اگر در جایى كه غصبى بودن آن را فراموش كرده نماز بخواند و بعد از نماز يادش بيايد، نماز او صحيح است. ولى كسى كه خودش جایى را غصب كرده، اگر فراموش كند و در آنجا نماز بخواند، نمازش باطل است. اگر در جایى كه نمی‌داند غصبى است نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد كه محل سجده‌اش غصبى بوده، اقوی صحت نماز است ولی احتیاطا دوباره بخواند.

مسأله 916) اگر بداند جایى غصبى است، ولى نداند كه در جاى غصبى نماز باطل است و در آنجا بخواند، نماز او باطل می‌باشد.

مسأله 917) كسى كه ناچار است نماز واجب را سواره بخواند، چنانچه حيوان سوارى يا زين يا نعل آن غصبى باشد نماز او باطل است. همچنين است اگر بخواهد بر آن حيوان نماز مستحبّى بخواند.

مسأله 918) كسى كه در ملكى با ديگرى شريك است اگر سهم او جدا نباشد، بدون اجازة شريكش نمی‌تواند در آن ملك تصرف كند و نماز بخواند.

مسأله 919) اگر با عين پولى كه خمس و زكات آن را نداده ملكى بخرد تصرف او در آن ملك حرام و نمازش در آن باطل است.

مسأله 920) اگر صاحب ملك به زبان اجازة نماز خواندن بدهد، و انسان بداند كه قلباً راضى نيست، نماز خواندن در ملك او باطل است. اگر اجازه ندهد و انسان يقين كند كه قلباً راضى است نماز او صحيح است.

مسأله 921) تصرف در ملك ميّتى كه خمس يا زكات یا از مردم بدهكار است حرام و نماز در آن باطل است. چنانچه منافات با ادای دین او نداشته باشد مثل نماز خواندن با اجازة ورثه اشکال ندارد، ولى اگر بدهى او را بدهند يا ضامن شوند كه ادا نمايند، تصرف و نماز در ملك او اشكال ندارد.

مسأله 922) اگر ميّت قرض نداشته باشد، ولى بعضى از ورثه او صغير يا ديوانه يا غایب باشند، تصرف در ملك او بدون اجازة ولىّ آنها حرام و نماز در آن باطل است ولی تصرفات معمولی‌ که مقدمه تجهیز میت است اشکال ندارد.

مسأله 923) نماز خواندن در مسافرخانه و حمام و مانند اينها كه براى واردين آماده است اشكال ندارد، ولى در غير اين قبيل جاها، در صورتى می‌شود نماز خواند كه مالك آن اجازه بدهد، يا حرفى بزند كه معلوم شود، براى نماز خواندن اذن داده است، مثل این‌که به كسى اجازه بدهد در ملك او بنشيند و بخوابد كه از اينها فهميده می‌شود براى نماز خواندن هم اذن داده است.

مسأله 924) در زمين بسيار وسيعى كه براى بيشتر مردم مشكل است موقع نماز از آنجا به جاى ديگر بروند، بى‌اجازة مالك می‌شود نماز خواند به نحوى كه در مسأله (315) در وضو گذشت.

(شرط دوم)

مسأله 925) مكان نمازگزار بايد بى حركت باشد. اگر به واسطة تنگى وقت يا جهت ديگر ناچار باشد در جایى كه حركت دارد، مانند اتومبيل، كشتى و ترن نماز بخواند به قدرى كه ممكن است، بايد استقرار و قبله را رعايت نمايند، و اگر آنها از قبله به طرف ديگر حركت كنند، به طرف قبله برگردد.

مسأله 926) نماز خواندن در اتومبيل، كشتى، ترن و مانند اينها در وقتى كه ايستاده‎اند مانعى ندارد.

مسأله 927) روى خرمن گندم و جو و مانند اينها كه نمی‌شود بى حركت ماند، نماز باطل است.

(شرط سوم)

بايد در جایى نماز بخواند كه احتمال بدهد نماز را تمام می‌کند. نماز خواندن در جایى كه اطمينان دارد به واسطه باد و باران و زيادى جمعيت و مانند اينها، نمی‌تواند نماز را تمام كند، صحيح نيست. اگرچه اتفاقاً نماز را تمام كند.

مسأله 928) اگر در جایى كه ماندن در آن حرام است، مثلاً زير سقفى كه نزديك است خراب شود نماز بخواند معصيت كرده، و مقتضاى احتياط واجب بطلان آن است.

مسأله 929) نماز خواندن روى چيزى كه ايستادن و نشستن روى آن حرام است، مثل جایى از فرش كه اسم خدا بر آن نوشته شده، بنا بر احتياط صحيح نيست.

(شرط چهارم)

جاى نمازگزار سقفش به اندازه‌اى كوتاه نباشد كه نتواند در آنجا راست بايستد. همچنين به اندازه‌اى كوچك نباشد كه جاى ركوع و سجود نداشته باشد.

مسأله 930) اگر ناچار شود در جایى نماز بخواند كه به طور كلى از ايستادن تمكن ندارد، لازم است نشسته نماز بخواند، اگر از ركوع و سجود تمكن ندارد، براى آنها با سر اشاره نمايد.

مسأله 931) بايد جلوتر از قبر پيغمبر و امامc در صورتى كه مستلزم هتك باشد نماز نخواند، و الاّ عيبى ندارد.

(شرط پنجم)

مكان نمازگزار اگر نجس است، طوری تر نباشد كه رطوبت آن به بدن يا لباس او برسد، ولى جايى كه پيشانى را بر آن مى‌گذارد اگر نجس باشد در صورتى كه خشك هم باشد نماز باطل است، و احتياط مستحب آن است كه مكان نمازگزار اصلاً نجس نباشد.

(شرط ششم)

بايد بين مرد و زن در حال نماز اقلاً مقدار يك وجب فاصله باشد، و نماز خواندن در فاصلة كمتر از ده ذراع مكروه است و بنا براحتیاط مرد جلوتر از زن بایستد.

مسأله 932) اگر زن برابر مرد يا جلوتر در كمتر از يك وجب بايستد و با هم وارد نماز شوند، بنا بر احتیاط نماز را دوباره بخوانند، ولى اگر يكى زودتر از ديگرى به نماز بايستد، فقط كسى كه بعد مشغول نماز شده، بايد نمازش را دوباره بخواند.

مسأله 933) اگر بين مرد و زن كه برابر هم ايستاده‌اند، يا زن جلوتر ايستاده و نماز مى‌خوانند ديوار يا پرده يا چيزى ديگرى باشد كه يكديگر را نبينند، نماز هر دو صحيح است، اگرچه بين آنها يك وجب هم فاصله نباشد.

(شرط هفتم)

جاى پيشانى نمازگزار از جاى سرانگشتان پاى او بيش از چهار انگشت بسته پست‌تر، يا بلندتر نباشد، و تفصيل اين مسأله در احكام سجده گفته می‌شود.

مسأله 934) بودن مرد و زن نامحرم در جایى كه كسى در آنجا نيست و كسى هم نمی‌تواند وارد شود، در صورتى كه احتمال وقوع در معصيت را بدهند حرام است، و احتياط واجب آن است كه در آنجا نماز نخوانند.

مسأله 935) نماز خواندن در جایى كه تار مى‌زنند، يا مانند آن را استعمال مى‌كنند باطل نيست، اگرچه گوش دادن و استعمال آن معصيت است.

مسأله 936) احتياط واجب آن است كه بر بام خانه كعبه در حال اختيار نماز واجب نخواند، ولى در حال ناچارى اشكال ندارد، و ظاهر اين است كه نماز در خانه كعبه در حال اختيار نيز جایز است.

مسأله 937) خواندن نماز مستحب در خانه كعبه و بر بام آن اشكال ندارد، بلكه مستحب است در داخل خانه مقابل هر ركنى دو ركعت نماز بخوانند.

جاهایى كه نماز خواندن در آنها مستحب است

مسأله 938) در شرع مقدس اسلام بسيار سفارش شده است كه نماز را در مسجد بخوانند، و بهتر از همه مسجدها مسجدالحرام است، بعد از آن مسجد پيغمبر(ص) ، بعد از آن مسجد كوفه، بعد از آن مسجد بيت المقدس، بعد از آن مسجد جامع هر شهر،  بعد از آن مسجد محله و بعد از آن مسجد بازار است.

مسأله 939) براى زنها نماز خواندن در خانه و در جایی که از نا محرم محفوظ باشد بهتر است، چه در مسجد باشد یا جای دیگر.

مسأله 940) نماز خواندن در حرم امامانb مستحب بلكه بهتر از مسجد است، و مروى است كه نماز در حرم مطهر حضرت اميرالمؤمنين(ع) برابر دويست هزار نماز است.

مسأله 941) زياد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدى كه نمازگزار ندارد، مستحب است، و همساية مسجد اگر عذرى نداشته باشد، مكروه است در غير مسجد نماز بخواند.

مسأله 942) مستحب است انسان با كسى كه در مسجد حاضر نمی‌شود غذا نخورد، در كارها با او مشورت نكند، همسايه او نشود، از او زن نگيرد و به او زن ندهد.

جاهایى كه نماز خواندن در آنها مكروه است

مسأله 943) نماز خواندن در چند جاه مكروه است و از آن جمله است:

1ـ حمام، 2ـ زمين نمك‌زار، 3ـ مقابل انسان، 4ـ مقابل درى كه باز است، 5ـ در جاده و خيابان و كوچه اگر براى كسانى كه عبور مى‌كنند زحمت نباشد، چنانچه زحمت باشد مزاحمت حرام است، 6ـ مقابل آتش و چراغ، 7ـ در آشپزخانه و هر جا كه كورة آتش باشد، 8 ـ مقابل چاه و چاله‌اى كه محل بول باشد، 9ـ روبه‌روى عكس و مجسمه چيزى كه روح دارد، مگر آن‌که روى آن پرده بكشند، 10ـ در اطاقى كه جنب در آن باشد، 11ـ در جایى كه عكس باشد اگرچه روبه‌روى نمازگزار نباشد، 12ـ مقابل قبر، 13ـ روى قبر، 14ـ بين دو قبر، 15ـ در قبرستان.

مسأله 944) كسى كه در محل عبور مردم نماز مى‌خواند، يا كسى روبه‌روى اوست، مستحب است جلوى خود چيزى بگذارد و اگر چوب يا ريسمانى هم باشد كافى است.